Een pleidooi voor zelfhulpboeken

Het zegt genoeg dat alle boeken van Brené Brown in de bibliotheek uitgeleend zijn. Ik baal, want ik verlang naar de openbaringen die ik bij bijna elk hoofdstuk heb. De stapels zelfhulpboeken die worden uitgegeven en stuk voor stuk aangeprijsd worden met “internationale bestseller” laten duidelijke beelden zien. Soms baart het me zorgen dat er alleen maar meer zelfhulpboeken bij komen. En dan zijn er nog de zelfhulpboekontkenners, die juist roepen dat al die boeken helemaal niet werken.

Ik zie mezelf als een anti-zelfhulpboekontkenner. We zwemmen dan wel in de zelfhulpboeken en het oerwoud wordt steeds groter, maar het lezen van al die boeken lijkt óók niet meer toegestaan, want die boeken vertellen ons te veel wat we moeten doen. En dan zijn er nog boeken met titels als ‘Nooit meer een zelfhulpboek’. Waar mogen we nog wel naar luisteren? Als het aan mij ligt, niet naar de zelfhulpboekontkenners.

Geboren piekeraar

Ik ben er lang van overtuigd geweest dat ik een geboren piekeraar was en ik ermee moest leren leven. Bijzonder genoeg was ik ervan overtuigd dat het werkte, als ik ergens maar vaak genoeg slapeloze nachten van zou hebben, zou ik vanzelf wel een verklaring én een oplossing voor een probleem vinden. Maar hoe meer ik piekerde, hoe ingewikkelder het werd. Tot ik het boek Vrij van Marnix Pauwels in mijn handen kreeg. Ik had me al eerder verdiept in allerlei zelfhulpmiddelen, waaronder dus boeken, en een psycholoog. Toch greep dit boek me op een andere manier aan, het had een bepaalde invalshoek die ik nooit eerder had opgemerkt. Het rauwe verhaal van Marnix’ alcoholisme en zijn omwenteling door slechts zijn eigen gedachte te gebruiken, raakte me meer dan een ander boek eerder had gedaan.

Dat betekent niet dat de worstelingen van mijn gepieker plotseling voorbij waren, maar wel dat ik wist hoe ik mezelf er bewust van kon maken, door af en toe aan de tips uit het boek te denken. Ook stopte ik niet met zelfhulpboeken lezen, het werd juist net interessant, en ik doe het nog steeds.

Doorloop het proces

Veel zelfhulpboeken zeggen dat elk ander boek ernaast zit, dat dit boek écht de kern van het probleem aanpakt, en dat je na het lezen van dit boek wél die openbaring krijgt waar je naar zoekt. De waarheid is dat geen enkel boek de waarheid spreekt, en tegelijkertijd overal een kern van waarheid in zit. Het maakt niet uit hoeveel boeken je leest, of waar ze over gaan. Je zult er pas naar kunnen luisteren als je zelf gelooft wat er staat, als je weet wat je wil veranderen en ook dat dat niet over één nacht ijs gaat. Je zal elke dag bezig moeten zijn met het proces, het verdriet durven beleven, niet handelen naar je eerste reactie, en overwegen of je gedachten je wel verder helpen.

De waarheid is dat geen enkel boek de waarheid spreekt, en er tegelijkertijd overal een kern van waarheid in zit.

Misschien heb je het na twee boeken door, misschien na tien. Misschien is dat op het moment dat je een boek leest dat helemaal niet gaat over geluk, stressvrij leven of jezelf betere patronen aanleren, maar ga je dingen herkennen in andermans doen, waar je eerder nooit op had gelet. Misschien lukt het door de mantra’s die boven je bureau hangen, of door elke ochtend te mediteren. Het is voor iedereen anders, en er zijn genoeg manieren om ernaar op zoek te gaan. Als je daar vijf boeken bij nodig hebt, zes YouTube-kanalen en veel tranen, prima. Er hoeft geen knop om te gaan, het kan ook in kleine stapjes, tot je merkt dat er echt iets begint te veranderen, en dan lees je al die boeken gewoon nog een keer.

Lees ook: Zelfliefde