Het canvas dat mijn leven heet

Sarah Mead levenskunst
20 mei 2020

Mijn leven als canvas, een tabula rasa, een onbeschreven blad. Gedeeltelijk een kleurplaat, want sommige lijnen zijn gegeven. Het nest, het lijf, de plaats van geboorte. Hoe kleur ik mijn realiteit op een manier waardoor ze niet zomaar aan mij voorbijgaat en ik aan het einde van mijn leven met trots kan presenteren: dit was mijn levenskunstwerk.

Voor mij biedt het duizenden jaren oude en uit India afkomstige Ayurveda een uitgebreid kleurenpalet om onder ander via mijn voeding, spiritual practice, beweging, adem en dagelijkse routines mijn realiteit kleur en vorm te geven. ‘Ayur’ betekent leven en ‘veda’ betekent waarheid, het is als het ware een holistische methode om op alle onderdelen van het leven toe te passen – een eeuwenoude lifestyle gids voor ‘goed leven’. De inspiratie die ik uit deze wijsheden haal, laten mij maakbaarheid ervaren. Ik heb in zekere mate invloed gekregen op de manier waarop ik levensenergie door mijn leven heen voel stromen.

Het besef dat alles met elkaar verbonden is en dat alles wat ik tot mij neem een effect op mijn gestel heeft en onderdeel van mij wordt (van de films die ik kijk, tot de mensen die ik zie en de dingen die ik eet), helpt mij op dagelijkse basis om te rusten in de plek waar alles goed is. Ayurveda gaat over het worden van een betere getuige van wat er buiten ons gebeurt (denk aan veranderende seizoenen) en van wat zich tegelijkertijd binnenin ons afspeelt.

Rituelen, heilig gemaakte handelingen, kunnen hieraan bijdragen.

Dagelijkse routine heeft mij geholpen om te leren zijn met mijn diepste zelf. Voor mij is deze eeuwenoude leer een afpellen van wat niet dienend is om zo dichter bij mijn ware zelf te komen, dichter bij de waarheid. Dichter bij de Sarah die weet wat ze nodig heeft en intuïtief handelt, in plaats van handelen vanuit de ‘mind’. Wat zit er onder mijn opvoeding, sociale constructen, de mijzelf aangeprate ‘waarheden’, gewoonten en verslavingen? Wat mag ik loslaten? Hoe kan ik me gezond en goed voelen?
Wanneer we ons goed voelen, doen we goed, zien we goed, stralen we en hebben we een gevoel voor humor. Ik wil de vitaliteit en kwaliteit van mijn leven zo lang mogelijk in stand houden, zodat ik in goede gezondheid kleuren kan blijven toevoegen aan mijn persoonlijke levenscanvas. Hier komt nederigheid bij kijken: een groot deel van wat er in het leven gebeurt is niet te sturen, het leven is niet statisch maar cyclisch en vraagt om een goed getraind aanpassingsvermogen. Rituelen, heilig gemaakte handelingen, kunnen hieraan bijdragen. In Ayurveda nemen rituelen een centrale plek in, zeker die horend bij de ochtend.

Zonsondergang en zonsopkomst kunnen worden gezien als ‘portalen’ naar de sterfte en geboorte van iedere dag. En omdat zij de dood en het leven van iedere dag zijn, zijn deze momenten extra krachtig.

Het verstevigen van de connectie met ‘spirit of ‘het hogere’, gaat in de ochtend het beste, vlak voor de zon op komt – dit wordt ook wel Angelus hour genoemd. Zonsondergang en zonsopkomst kunnen worden gezien als ‘portalen’ naar de sterfte en geboorte van iedere dag. En omdat zij de dood en het leven van iedere dag zijn, zijn deze momenten extra krachtig. Door de snelheid van alledag raken wij de connectie met het natuurlijke ritme van moeder aarde makkelijker kwijt, zeker in de stad. De beeldschermen, de taken en afspraken, mantelzorg of zorg voor kinderen, hobbies en sporten maken dat de tijd vaak voorbijraast en we soms zo kunnen verlangen naar de connectie met de natuur, of anders gezegd: de connectie met onszelf.

Mijn ochtendritueel

De ochtendroutine kan hier een krachtbron in zijn, een principe om bij te leven. Discipline en herhaling zijn hierin de sleutel. Hieronder schets ik mijn ochtendritueel zoals ik deze heb geleerd van docenten als Victoria Raven-Hyndman, Katie Silcox en Claudia Welch.

1.

Wakker worden met de zon en dankbaarheid uiten voor het wakker en levend zijn, voor de zonsopkomst, voor de aarde en dat we haar mogen bewonen.

2.

Mondverzorging in de vorm van tandenpoetsen, tongschrapen en oilpulling. Sinds de intrede van de tongschraper in mijn leven een paar jaar geleden wil ik nooit meer anders! De laag aanslag en onverteerde voedselresten/toxines (Ama in Ayurveda) die van je tong af komen zijn niet mis. Het is het residu van het detoxproces dat je lever heeft doorlopen tijdens je slaap. Wanneer je dit niet verwijdert, slik je het weer in en komt het terecht in je darmen waar het makkelijk blijft haken en voor allerlei ongemakken en disbalans kan zorgen.

3.

Neusspoeling met een netipot (neuskannetje) gevuld met warm water en een beetje Himalaya zout. Het spoelen van de neus reinigt de kanalen voor beter ademen en diepere meditatie. Ook kan het goed helpen tegen hooikoorts.

4.

De spijsvertering op gang brengen door het drinken van warm water met citroensap. Het hydrateert het systeem en reinigt de lever. Om de natuurlijke immuniteit te verbeteren is het in evenwicht brengen en eventueel herstellen van de spijsvertering erg belangrijk. Zeker in de tijd van het coronavirus een goede om bij stil te staan.

5.

De ochtend stoelgang. Een taboeonderwerp voor velen, maar een van de allerbelangrijkste graadmeters van gezondheid. Katie Silcox schrijft in haar boek Happy, Healthy, Sexy over ‘poophoria’, een ervaring om naar te streven. Een regelmatige en gezonde stoelgang is een van de sleutels voor een goede gezondheid.

6.

Inspiratie opdoen door het lezen van boeken, het luisteren naar podcasts en het beoefenen van yoga.

Het Sanskriet woord voor olie is Sneha en dit betekent ook liefde, affectie en essentie. Het is mijn favoriete manier om zelfliefde te beoefenen.

7.

Abhyanga: zelfmassage met warme olie. We hebben zes huidlagen waarvan de buitenste laag van binnenuit moeilijker kan worden bereikt dan de andere lagen. Vandaar dat het van buitenaf aanbrengen van olie ontzettend belangrijk is om de huid te voeden. Vooral voor het zenuwstelsel dient dit als setting the scene for the day. Zeker mensen die gevoelig zijn, een sensitief zenuwstelsel hebben, kunnen het ervaren als een beschermlaagje of buffer tussen henzelf en de buitenwereld. Zelf ervaar ik dit zeker zo! Het Sanskriet woord voor olie is Sneha en dit betekent ook liefde, affectie en essentie. Het is mijn favoriete manier om zelfliefde te beoefenen.

8.

Meditatie of connectie maken met iets groters dan het zelf.. dit kan Jezus, Boeddha, Shiva, het moment ‘nu’ of Allah zijn.. Ik doe dit bijvoorbeeld door middel van ‘Body Yantra’: het verbinden met je botten. Het visualiseren van de connecties tussen al je botten en daarmee je hersenen informatie geven over waar deze zich bevinden, heeft een bewezen invloed op het vecht/vlucht mechanisme van het zenuwstelsel. Deze visualisatie maakt krachtig en nederig tegelijkertijd, we zijn maar een klein stipje in de kosmos.

9.

Het eten voor de dag voorbereiden en ontbijten.

Het uitvoeren van deze ochtendrituelen dienen als grondverf voor mijn canvas. Daarna ‘hechten de kleuren beter’, kan ik tegenslagen makkelijker van mij af laten glijden en ligt er een stevige basis voor de dag. Door een ‘morning practice’ kunnen we ons vanaf het moment dat de zon op komt, krachtig voelen om zo onze ‘purpose’ uit te leven. Hoe krachtiger we ons voelen, hoe meer wij in de wereld kunnen betekenen.

Niet iedere dag ziet er zo uit. Soms sla ik onderdelen over, daar ben ik eerlijk in. Hiervoor straf ik mezelf niet, soms heb ik geen zin of maak ik de tijd er gewoonweg niet voor. Steeds meer van deze rituelen worden ondertussen een gewoonte waar ik niet meer zonder wíl. Voor mij zijn balans, humor en realiteitszin belangrijk. Zo bestelde ik afgelopen weekend tijdens een online yogatraining alvast pizza en dronk ik na afloop een glas wijn. Voor mij werken richtlijnen het beste wanneer ik ze kan buigen wanneer ik wil.

Detox, cleansing, ontgiften

Wat ik ook heb geleerd binnen Ayurveda is hoe op een gezonde manier te ontgiften. Wat ik hier heel prettig aan vind, is dat het binnen deze ‘cleansing protocols’ niet gaat over geheelonthouding.
Vanuit de gedachte dat het lichaam ‘at ease’ moet zijn om echt te kunnen ontgiften, ontneem je jezelf geen voeding. Een van de regels is dat het lichaam moet weten dat jij een ‘sacred’ tijd en ruimte creëert om te rusten, om uit de ‘rat race’ te stappen. Zo kan het parasympatisch zenuwstelsel zich diep ontspannen. Het ondergaan van massages met warme medicinale kruidenolie (de eerder genoemde Abhyanga) behoort van oudsher tot een Ayurvedische detox. Iemand anders die liefdevol zijn of haar handen inzet om jouw systeem te ontspannen, helpt je nog dieper in het parasympatische zenuwstel te zakken. Om het diepste niveau van ontgiften te bereiken heeft het lichaam deze staat nodig. Als we in de ‘go-go-go modus’ blijven, kan het lichaam niet voldoende ontspannen om de gifstoffen los te laten. Warm, nat en olierijk zijn hierin sleutelwoorden.

In onze cultuur lijkt een geloof te heersen dat ontgiften samengaat met lijden en boetedoen en ik vind het een verademing dat dit geen vereisten blijken te zijn. Wanneer we het lichaam meer dan vier uur achter elkaar water en voeding ontnemen, verhoogt de cortisolspiegel (stresshormoon) in het lichaam en raakt de spijsvertering vertraagd. Dit kan ervoor zorgen dat je in gewicht aankomt wanneer je vervolgens weer eet. Geheel vasten trekt mij dan ook niet. Wanneer we voor een nog langere tijd geen eten innemen, raakt het lichaam zo van slag dat het proteïne uit de spieren afbreekt voor energie.

Ramadan en ontgiften

We bevinden ons momenteel in de laatste fase van de Ramadan en ik kan het niet helpen me tijdens deze reflectie af te vragen of het vasten zoals het daarbinnen gebeurt eigenlijk wel zo gezond is? Grote hoeveelheden ineens eten is stressvol voor het lichaam. Ons lichaam is ontworpen om overdag te leven en gevoed te worden wanneer de zon op is en te rusten wanneer de zon onder is. In de avond en nacht werkt het lichaam hard om gifstoffen te elimineren en cellen te repareren. Het vasten zoals het binnen de Ramadan gebeurt, laat minder tijd over om te slapen waardoor opnieuw de cortisolspiegel stijgt en de vetverdeling door het lichaam heen ontregeld kan raken. Dit kan zorgen voor een disbalans in de vorm van onder andere hoofdpijn, slapeloosheid en constipatie.

Een maand van bezinning waarin extra aandacht wordt besteed aan liefdadigheid, verdraagzaamheid en saamhorigheid heeft wat mij betreft een grote waarde en behelst prachtige pijlers. Maar wordt de liefde voor het eigen lijf, het eigen systeem wel voldoende in dit ritueel meegenomen? Is het nodig om op deze manier discipline, uithoudingsvermogen en zelfbeheersing te beoefenen om, onder andere, de verbinding met het hogere te versterken? Of zou dit ook kunnen vanuit een meer zachte benadering

Ayurveda en ontgiften

Vanuit Ayurveda wordt het ontgiften gezien als zoetheid, liefde, vertragen en tegen je lichaam zeggen: ik laat jou doen wat jij moet doen om weer gebalanceerd te raken. Dit in plaats van de ‘mind’ die dicteert en het lichaam gebruikt om iets te bereiken, zoals bij veel detox-varianten gebeurt. Het lichaam juist leidend laten zijn en verzachten, voeden, in een staat van ‘ease’ brengen om gebieden te herstellen en te helen. Het ontgiften als een spirituele oefening, vanuit de gedachte dat ‘alles dat niet juist is verteerd’ in het lichaam achterblijft (in de vorm van vet, spanning, gifstoffen). Gebeurtenissen uit het verleden verwerken door er ruimte voor te maken: ook emotionele ‘toxins’ krijgen nu de kans om op te lossen.

Nagaan wat de prioriteiten zijn in dit leven en afleidingen buiten houden, naar een staat van ‘non doing’ en leegte keren. Geen social media, geen rommel. Wanneer ik op deze manier ontgift stel ik mezelf vragen, er ontstaat ruimte en inzicht. Wat is er uit balans in mijn leven? Zijn er gewoonten die mij eigenlijk niet dienen? Wat neem ik allemaal tot mij, van de films die ik kijk tot de snacks die ik nuttig? Wat functioneert niet naar behoren of wens? Wat mag ik loslaten? Even het leven op pauze, als een mini-dood.

In Tantra wordt er gesproken van de begrippen being en becoming.

Journaling helpt om mijn emoties en gedachten aan het papier te geven. Waar identificeer ik me mee? De yogastudio manager? De geestelijk verzorger in opleiding? De masterstudent? Wie ben ik wanneer ik me niet met deze rollen vereenzelvig? Het deel van mezelf dat niets met al deze ‘buitenkant dingen’ te maken heeft, kan ervaren worden – noem het een eenheidservaring. In Tantra wordt er gesproken van de begrippen being en becoming. In de Westerse wereld ligt de focus sterk op dit laatste; wie word ik, wat zal ik manifesteren, waar ga ik heen? Dit is iets wezenlijks en waardevols maar het kan in disbalans raken wanneer er geen ruimte wordt gegeven aan het gewoon ‘zijn’. Wanneer we doorschieten in de focus op ‘worden’, kan dit leiden tot het opbranden van ons lontje, de burn out.

In de traditionele Ayurvedische detox wordt een monodieet van het gerecht kitchari voorgeschreven. Basmati rijst, gespleten mungbonen, groenten en verschillende specerijen bereid in ghee (geklaarde boter) dat tot een soort hartige pap wordt. Als je het mij vraagt een ‘comfort food’. Het wordt voor ontgiften ingezet omdat het een zeer reinigende werking heeft. De mungbonen hebben de eigenschap om achtergebleven, onverteerde voedselresten (het eerder genoemde Ama) uit de darmen te verwijderen en het lichaam te alkaliseren. Het lichaam weet met dit monodieet na een paar dagen wat er komen gaat, heeft daardoor minder energie nodig om het te verteren en kan zich daardoor focussen

op het ontgiften van de andere organen. Olie is een belangrijke factor: ghee om alles in klaar te maken en koudgeperste, verwarmde sesamolie om jezelf mee te masseren. Voordat je deze zelfmassage start is het goed om je hele lichaam te scrubben (‘dry brushing’ – sowieso heel heilzaam om dit eens per week te doen) om zo de lymfeklieren en het parasympatisch zenuwstelsel te activeren. Ook wordt de stoelgang geactiveerd en de spijsvertering op gang gebracht. Epsom zout (voet)baden zijn hierbij ook helpend.

Deze Ayurvedische manier van ontgiften stabiliseert de spijsvertering, verwijdert toxines uit het bloed, herstelt weefsels en ondersteunt de ‘schoonmaak organen’ (lever, nieren, darmen en huid). Ik ervaar dit proces als een reset, een schone lei, een grote schoonmaak van de tempel die mijn lichaam heet en waar mijn ziel in huist.

De ultieme kathedraal bevindt zich in onszelf.

Nu door de coronacrisis kerken, tempels en moskeeën zijn gesloten, lijkt het de uitgelezen tijd om deze tempel-plek in onszelf te vinden, in onze binnenwereld. Hadden we deze fysieke plekken eerder nodig om in verbinding met het hogere te staan (en misschien in verbinding met elkaar, met onze gemeenschap) nu zijn we daarin op onszelf aangewezen. Dit is misschien wel de kans bij uitstek om te oefenen de verbinding met het hogere te ervaren waar we ons ook bevinden. In het nu, in de stilte wanneer we gedwongen zijn om te pauzeren, worden we uitgenodigd om ons eigen canvas kleur te geven, onze eigen rituelen te maken. De ultieme kathedraal bevindt zich in onszelf.

Sarah Mead, stagiair spiritual care bij NEWConnective

Gemaakt door: NCAdmin